Od bogatych gulaszów na Bałkanach, przez owoce morza w Morzu Śródziemnym, po pyszne i ciekawe sery dostępne w każdym zakątku Europy — nasz kontynent jest marzeniem smakoszy! W każdym kraju znajdziecie dania, które są dumą danego regionu. Te tradycyjne potrawy są nie tylko wyśmienite, ale także opowiadają historię, ludzi i tradycje danego kraju.
Ostrzegamy: tego artykułu nie należy czytać na pusty żołądek.
Aby pomóc Wam w wyborze, przedstawiamy 10 najlepszych regionalnych potraw, których musicie spróbować!
1. Hiszpania – Paella
Paella to danie z ryżu o starożytnych korzeniach, które we współczesnej formie powstało w połowie XIX wieku na wschodnim wybrzeżu Hiszpanii, w okolicach miasta Walencja.
Legenda głosi, że słudzy mauretańskich królów tworzyli to danie, mieszając resztki z królewskich bankietów w dużych garnkach, aby zabrać je do domu. Niektórzy twierdzą, że słowo paella pochodzi od arabskiego słowa „baqiyah”, oznaczającego resztki. Pierwotnie paella przygotowywana była w Walencji jako posiłek w porze lunchu dla rolników. Robotnicy zbierali to, co było im dostępne wokół pól ryżowych. Były to na przykład pomidory, cebule i ślimaki. Częstym dodatkiem był królik lub kaczka, a rzadziej kurczak.
W XX wieku popularność paelli rozprzestrzeniła się poza granice Hiszpanii. W związku z tym przepisy na paellę przeszły od stosunkowo prostych do włączenia szerokiej gamy owoców morza, mięsa, kiełbasy, warzyw i wielu różnych przypraw. Jednak najbardziej popularnym na świecie przepisem jest paella z owocami morza.
Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje paelli:
- paella valenciana składa się z białego ryżu, zielonych warzyw, mięsa (królik, kurczak, kaczka), ślimaków lądowych, fasoli i przypraw.
- paella de mariscos zastępuje się mięso i ślimaki owocami morza oraz pomija fasolę i zielone warzywa.
- paella mixta to swobodna kombinacja mięsa, owoców morza, warzyw, a czasem fasoli.
Zgodnie z tradycją w Walencji paella jest przygotowywana na otwartym ogniu, gdzie dodawane są gałązki pomarańczy i sosny oraz szyszki. W ten sposób powstaje aromatyczny dym, który odpowiada za charakterystyczny zapach tego dania.
![]() | ![]() |
2. Chorwacja – Czarne risotto
Czarne risotto z mątwy oprócz doskonałego smaku przykuwa uwagę niezwykłym kolorem uzyskanym dzięki dodatkowi tuszu mątwy. W dalmatyńskich domach ten specjał z owoców morza jest najczęściej spożywany jako lekka przystawka, chociaż jest na tyle pożywny i smaczny, że często stanowi główną część posiłku. W Dalmacji czarne risotto z mątwy jest często przygotowywane również jako danie postne na Wigilię, kiedy to zgodnie z chrześcijańską tradycją przyrządza się proste przepisy z rybami i owocami morza.
![]() | ![]() |
Przygotowanie rozpoczyna się od krótkiego opiekania ryżu, który następnie zalewa się niewielką ilością wody, wina, bulionu lub wybranego sosu. Świeżo złowioną mątwę, która jest gwiazdą czarnego risotto, należy dokładnie wyczyścić, a następnie ostrożnie usunąć czarny atrament, który zwierzę wykorzystuje jako mechanizm obronny przed drapieżnikami. Rozcieńczony tusz dodawany jest do dania tuż przed zakończeniem gotowania, aby risotto nabrało rozpoznawalnego wyglądu. Oprócz mątwy szczególny smak tego risotto nadaje również dodatek Prošek, dalmatyńskie wino deserowe, które podczas gotowania dodaje się do ryżu, aby nadać mu szczególny aromat.
Czarne risotto podaje się, gdy jest jeszcze ciepłe. Chociaż ma silny smak morza, to jest lekkostrawne i stanowi idealną przystawkę do wielu dań. Uważajcie jednak zamawiając go podczas randki, ponieważ podczas jedzenia zęby i usta najprawdopodobniej staną się czarne.
3. Grecja – Gyros
Charakterystyczny sposób przygotowywania mięsa na pionowym rożnie został zapoczątkowany przez Turków w XIX-wiecznym Imperium Osmańskim i nazwano go doner kebab. Sprowadzony do przez imigrantów z Anatolii i Bliskiego Wschodu do Aten po II wojnie światowej kebab zaczął zdobywać dużą popularność. To właśnie wtedy powstała charakterystyczna odmiana grecka, często przyrządzana z wieprzowiny i podawana z sosem tzatziki, który później stał się znany jako gyros. Słowo „gyro” pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „zwrot”. Prawidłowa grecka wymowa to „ye-ros”.
![]() | ![]() |
Wielką tajemnicą tego dania jest świeże mięso. W Grecji Gyros jest zwykle robiony z wieprzowiny lub kurczaka i potrzebuje 1-2 godzin na przygotowanie. Mięso kroi się na mniej więcej okrągłe, cienkie plastry, które następnie układa się na rożnie i doprawia. Kminek, oregano, tymianek, rozmaryn i inne mogą być częścią tej przyprawy. Kawałki mięsa montowane są na wysokim pionowym rożnie w formie odwróconego walca, który obraca się stopniowo obok grzałki. Gdy stożek się obraca, zewnętrzna strona mięsa jest gotowa i krojona na małe, chrupiące kawałki.
W Grecji zwykle podawane są w lekko grillowanym chlebie pita, zawijanym z pokrojonymi pomidorami, pokrojoną w kostkę cebulą i frytkami, często zwieńczone sosem tzatziki. Żadna podróż do Grecji nie może być uważana za udaną, bez spróbowania tego dania!
4. Węgry – Gulasz
Jeśli chodzi o Węgry, kto nie słyszałby o jednej z najsłynniejszych tradycyjnych potraw regionu, gulaszu? Ten wspaniały, bogaty w smaki posiłek jest nieodzownym filarem kuchni węgierskiej.
Chociaż samo jedzenie zaczęło najbardziej zyskiwać na popularności w XVII-XVIII wieku, nazwa „gulasz” wywodzi się już z czasów średniowiecza. Gulasz to nie tylko nazwa potrawy, ale również określenie używane do opisu węgierskich pasterzy. Zwykle przyrządza się go z wołowiny, ale można go również użyć cielęciny, wieprzowiny lub jagnięciny. Bez względu na rodzaj mięsa, najlepiej przyrządzać go z twardszych kawałków mięsa, które stają się miękkie, gdy są długo gotowane na wolnym ogniu.
Chociaż ma wiele odmian, gulasz jest prostym daniem. Podczas gdy składniki gulaszu mogą obejmować marchew, paprykę (zielona lub papryka), pomidory, czosnek, czarny pieprz i wiele innych dodatków, można zrobić równie dobry gulasz tylko z wołowiny, cebuli i papryki.
![]() | ![]() |
5. Włochy – Pizza
Czy wiedzieliście, że historia pizzy sięga czasów starożytnych? Grecy i Egipcjanie gotowali pizzę jak podpłomyki i polewali ją oliwą z oliwek i przyprawami. Pizza, jaką dzisiaj znamy, wyewoluowała w Neapolu we Włoszech, kiedy pod koniec XVIII wieku dodano do niej pomidory. Szeroką popularność zdobyła, gdy podczas okupacji Włoch w trakcie drugiej wojny światowej wojska USA zaczęły spożywać lokalną żywność, aby uzupełnić brakujące racje żywnościowe. Miejscowi piekarze z trudem nadążali za zapotrzebowaniem amerykańskich żołnierzy na pizzę, a kiedy ci po wojnie wrócili do domu, przywieźli ze sobą swoją miłość do pizzy.
![]() | ![]() |
Najdroższa pizza na świecie została stworzona przez Renato Viola w Salerno, nadmorskim mieście we Włoszech. Pizza nazywa się Ludwik XIII i kosztuje 8300 euro! Zwieńczona jest trzema rodzajami kawioru, organiczną mozzarellą i 7 innymi odmianami sera, australijską różową solą z rzeki Murray, krewetkami z Cilento, krewetkami modliszkowymi i homarem. Nie martwcie się! Podczas wycieczki do Włoch, możecie się cieszyć nieziemsko pyszną pizzą w dużo przystępniejszej cenie!
6. Dania – Smørrebrød
Historia Smørrebrød sięga XIX wieku, kiedy obiad był głównym posiłkiem dnia dla większości pracowników rolnych w Skandynawii. Mówi się, że pomysł narodził się w średniowieczu, kiedy jedzenie podawano na czerstwym chlebie, który był wyrzucany po zakończeniu posiłku. Z biegiem czasu chleb został włączony do posiłku, ponieważ ten nasączony „talerz” był często postrzegany jako najsmaczniejsza część.
![]() | ![]() |
Słowo „smørrebrød” pochodzi od słów „smør” i „brød” oznaczających „masło” i „chleb”, które są dwoma bardzo ważnymi produktami spożywczymi w nordyckiej diecie. Kanapki spożywane są na śniadanie, obiad, i kolację i mogą być podawane jako przystawka, danie główne, a nawet deser. Wypróbujcie tych niesamowitych kombinacji, używając tak jak Duńczycy, noża i widelca!
7. Belgia – Moules-frites
Jeśli chodzi o klasyczne danie kuchni belgijskiej to z pewnością będzie to moules-frites. Spotkać je możecie wszędzie — od belgijskiego wybrzeża po ulice Brukseli. Małże są bardzo popularne i serwowane są praktycznie wszędzie w Belgii. Rocznie spożywa się tam ponad 60 000 ton małży!
Pierwotnie były uważane za posiłek dla ubogich. Spożywane były głównie w okresie zimowym, gdy nie były dostępne świeże ryby. Uważa się, że danie pochodzi z Belgii, ponieważ Belgowie jako pierwsi połączyli małże z frytkami.
Większość restauracji oferuje najpopularniejsze opcje takie jak:
- Moules natures - gotowane na parze z selerem, porem i masłem
- moules a la creme - gotowane w białym winie, wzbogacone śmietaną,
- l’ail - z posiekanym czosnkiem.
![]() | ![]() |
8. Szkocja – Haggis
Haggis to pikantna potrawa przyrządzana z owczego serca, wątroby i płuc. Mięso jest mielone, mieszane z cebulą, płatkami owsianymi, przyprawami i solą. Mieszanka jest następnie tradycyjnie pakowana w owczy żołądek i gotowana. Haggis jest narodowym daniem Szkocji i jest jedną z najsłynniejszych potraw regionalnych w Wielkiej Brytanii. Chociaż opis może nie zachęcać, haggis słynie z doskonałej orzechowej konsystencji i pysznego pikantnego smaku.
![]() | ![]() |
Haggis jest niedrogi i pożywny. Zwykle towarzyszy mu rzepa (zwana “swedes” albo “neeps") i puree ziemniaczane („tatties”). Zwyczajowym napojem podawanym do posiłku jest szkocka whisky. To jedno z najlepszych regionalnych potraw, które musicie spróbować.
9. Austria — Apfelstrudel
Jeden z najpopularniejszych przysmaków, który znajdziecie w każdej tradycyjnej wiedeńskiej kawiarni, Apfelstrudel, uważany jest przez wielu za narodowe danie Austrii. Najstarszy znany przepis na strudle pochodzi z 1697 roku i przetrwał do dziś w odręcznej napisanej książce kucharskiej znajdującej w Bibliotece Ratusza Wiedeńskiego.
Produkcja tradycyjnego wiedeńskiego strudla nie jest prosta! Nadzienie jest rozprowadzane między warstwami najlepszego ciasta, dzięki czemu podczas krojenia uzyskuje się charakterystyczny wirujący wzór. Tradycyjne ciasto na strudle różni się od ciasta francuskiego tym, że jest bardziej elastyczne. Najlepiej smakować go w tradycyjnym otoczeniu wiedeńskiej kawiarni, z dużą porcją bitej śmietany lub kremu waniliowego i filiżanki mocnego espresso.
![]() | ![]() |
10. Portugalia — Pastéis de nata
Pastéis de nata zostały stworzone przez mnichów w Klasztorze Hieronimitów, który jest dziś główną atrakcją turystyczną wpisaną na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. W tym czasie zakonnice i mnisi używali białek do krochmalenia swoich ubrań, a pozostałe żółtka stały się głównym składnikiem deserów.
Mnisi zaczęli sprzedawać pastéis de nata, gdy pojawiła się potrzeba uzyskania dodatkowego dochodu na utrzymanie klasztoru. Kiedy klasztor ostatecznie został zamknięty w 1834 r., przepis został sprzedany właścicielom Fábrica de Pastéis de Belém. Do dziś możecie kupić pastéis de nata w tym właśnie miejscu! Dzięki swojej niezwykłej popularności spotkać je można w każdej cukierni w Lizbonie.
![]() | ![]() |