Region Bałkański obejmuje głównie kraje byłej Jugosławii (Serbię, Macedonię, Kosowo, Czarnogórę, Bośnię i Hercegowinę, Chorwację i Słowenię), a także postkomunistyczne kraje Rumunii, Bułgarii i Albanii. Niektóre źródła zaliczają także Grecję i europejską część Turcji. Jednak z gastronomicznego punktu widzenia, a ten opiszemy w poniższym zestawieniu, kuchnia Grecji jest głównie związana z kuchnią śródziemnomorską, podczas gdy Turcja ma wpływy z Bliskiego Wschodu.
Jedno jest pewne. Bałkańska kuchnia charakteryzuje się obfitością, świeżością i bogatymi smakami.
Przekonajcie się sami, wybierając się w podróż po Bałkanach, a po bilety lotnicze oczywiście zaglądnijcie na FRU.PL, a my tymczasem przedstawiamy listę najsmaczniejszych dań kuchni bałkańskiej!
Ćevapčići
Ćevapčići (znane też jako Kebapci lub Ćevapi) to jedno z najpopularniejszych potraw na Bałkanach. To pikantne, grillowane mielone klopsiki z jagnięciny, wołowiny lub wieprzowiny. Kebapci mają swoje początki w okresie osmańskim i dlatego są tak popularne w południowo-wschodniej Europie (która przez dość długi czas znajdowała się pod panowaniem tureckim).
Zwykle podawane są jako zestaw od pięciu do dziesięciu sztuk. Można je łączyć ze smażonymi ziemniakami lub po prostu z chlebem (w niektórych regionach z podpłomykami). Często występują razem z posiekaną cebulą, kajmakiem lub ajvarem, które opisujemy poniżej. Ćevapčići to pyszne i sycące danie. W wielu krajach bałkańskich uważane jest za danie narodowe!
Srpska salata
To sałatka, którą można znaleźć w prawie każdym menu na Bałkanach. Tradycyjna sałatka szopska zwykle zawiera ogórki, paprykę, cebulę, pomidory i zwieńczona jest startym lub pokrojonym w kostkę białym serem solankowym (sir lub sirinje). To jedna z niewielu niemięsnych opcji, którą można znaleźć na liście najlepszych potraw na Bałkanach.
Burek
Burek (lub byrek) to pyszny placek z ciasta filo nadziewany serem, szpinakiem, ziemniakami, mięsem mielonym, a nawet grzybami. Byrek jest tradycyjnie przygotowywany na dużej patelni, a następnie po upieczeniu jest krojony na mniejsze kawałki i podawany pojedynczo (zwykle w formie trójkąta). Ta przekąska jest najczęściej serwowana na śniadanie - na zimno lub na gorąco z jogurtem. Byrek pochodzi z Anatolii (prowincja w obecnej Turcji) i jest szeroko spotykany w kuchniach krajów bałkańskich.
Pljeskavica
Pleskavica to pikantny kotlet z wieprzowiny, wołowiny lub jagnięciny, grillowany z obu stron. Jest to obfite danie główne, zwykle podawane z siekaną cebulą, dużą łyżką kajmaku, frytkami lub po prostu z pieczywem. Nadziewany serem nazywa się pleskavica sharri. Krajem pochodzenia tego bałkańskiego dania jest Serbia, ale jest łatwy do znalezienia w takiej czy innej formie na całych Bałkanach. Pljeskavica jest bardzo sycąca! Miej to na uwadze, kiedy go zamawiasz i nie wybieraj niczego na deser, dopóki nie zjesz swojej porcji.
Sach
Sach to popularne bułgarskie danie. Zwykle robione jest z mięsem, chociaż można znaleźć wersje wegetariańskie. Podaje się go na specjalnym gorącym kamieniu lub na rozgrzanym żeliwnym talerzu. Najczęściej używane jest mięso z kurczaka, lub wieprzowina. Jest też mnóstwo cebuli, papryki i ziemniaków. Zazwyczaj to danie serwowane jest dla 2 osób.
Nadziewane warzywa
Nadziewane warzywa są również bardzo powszechne w kuchni bałkańskiej, zwłaszcza papryka punjene (papryka nadziewana mięsem, cebulą i ryżem), faszerowana kapusta lub liście winogron, nadziewany bakłażan (bakłażan) i punjene tikvice (nadziewana cukinia). Zazwyczaj nadziewane są mieloną wołowiną, ryżem, czosnkiem i papryką i powoli gotowane w prostym sosie pomidorowym.
Grillowane mięso lub ryba
Mieszkańcy Bałkanów uwielbiają grillowane mięso i ryby. W każdym menu zwykle jest proste danie z pieczonego mięsa lub ryby, podawane z ryżem, polentą lub ziemniakami. Wolno gotowana jagnięcina jest szczególnie popularna w centralnie położonych krajach bałkańskich, podczas gdy obszary przybrzeżne, takie jak Chorwacja i Czarnogóra, specjalizują się w doradzie, zwykle podawanej w całości.
Kajmak
Jest to ser podobny do gęstej śmietany. Podawany jako przystawka do chleba, topiony na pljeskavicy lub serwowany jako dodatek do ćevapi. Jest bardzo łagodny w smaku i niesamowicie kremowy. To bardzo popularny dodatek do większości dań na Bałkanach.
Ajvar
Historia Ajvaru sięga czasów, gdy wiele osób musiało robić swoje własne przetwory, aby przetrwać mroźną zimę. Tradycyjnie piekło się papryki na bezpośrednim ogniu, aż ich skórki się zwęgliły, natomiast w dzisiejszych czasach częściej wybiera się metodę pieczenia ich w piekarniku. W kolejnym kroku obdziera się je ze skórki, a następnie miele na grubą pastę. Przecier jest mieszany z olejem i duszony w dużych garnkach, aby skoncentrować jego smak w gęstym sosie. Później miesza się to z solą, odrobiną octu lub soku z cytryny, a następnie pakuje się w słoiki. Ajvar może być ostry w zależności od rodzaju użytej papryki, ale przeważnie jest słodki, lekko pikantny i bardzo pyszny. Stanowi idealny dodatek do cevapi, sałatki lub po prostu posmarowania świeżego pieczywa!
Mekici
Mekici to miękkie, tradycyjne bułgarskie pączki. Zrobione są z zagniatanego ciasta smażonego w głębokim tłuszczu. W kuchni serbskiej nazywane są mekike. Wyrośnięte ciasto jest rozdrabniane na kawałki, smażone na oleju i po całkowitym usmażeniu pudrowane cukrem pudrem. Miejscowi zwykle jedzą je posmarowane miodem, Nutellą lub dżemem.
Rakija
Rakija (lub rakia) uważana jest za narodowy napój krajów bałkańskich. Wytwarzana jest najczęściej ze śliwek, jednakże wachlarz dostępnych smaków jest bardzo szeroki. Można znaleźć rakję robioną z wiśni, orzechów włoskich, miodu i ziół. Większość miejscowych przygotowuje własną rakję, ale można je również kupić w supermarketach. Domowa rakija może być dość mocna (do 60% objętości alkoholu!). Picie rakiji na Bałkanach jest niemalże otoczone rytuałem. Na przykład na weselach zwyczajem jest, aby ojciec pana młodego podchodził do wszystkich gości i częstował ich rakiją.